Tweemaal Wapserveen.
Vier jaar geleden stond op deze plek het artikel over een bezoek aan de huisartsenpost in Ruinen. Een gebouw naar een van Eric de Leeuw en Ingrid van Zanten, dlvz/ studio. Enkele weken geleden was er een open dag van het meest recente werk van dlvz/ studio, een woning bij het Zen Centrum Noorder Poort in Wapserveen. Tijd voor een bezoek aan Drenthe.
Opnieuw valt de enorme openheid van het landschap op. De net opgeleverde woning staat bij een grote voormalige boerderij die al geruime tijd in gebruik is als cursusruimte. Dat gebouw staat wat geïsoleerd door grote bomen omzoomd, een paar honderd meter ten noorden van de lintbebouwing van Wapserveen. De Leeuw heeft het totale terrein opgevat als een aantal tuinen. In één van die tuinen is de nieuwe woning gedacht. De keus van de architect voor de patiotypologie lijkt in eerste instantie vreemd in een gebied met zoveel ruimte. Nadere beschouwing maakt de keus begrijpelijk. Allereerst de organische overgang van een bijna onbegrensde ruimte, via een ‘boomkamer’, een tuin en een patio naar een intieme woning; daarnaast is het uitzicht op de agro-industriële achterkant van Wapserveen niet heel aantrekkelijk. De tuinen, naar ontwerp van Hans van Lunteren, zijn helaas nog niet gerealiseerd waardoor het lage gebouw -met zijn grijze cementhuid en platte dak- er nu nog wat vreemd bijstaat aan de rand van een weiland. Het huis past zich (nog) niet aan de context aan maar de context moet zich blijkbaar nog aan het gebouw aanpassen.
Bij het betreden van de centraal gelegen entree ontvouwt zich een aangename en lichte woonplek. Twee vleugels rond een patio, zorgvuldig geproportioneerd. De oostelijk gelegen keuken, woon- en werkplek hebben een hoog plafond, de op het noorden georiënteerde slaapvleugel is lager, iets wat van buiten overigens niet te zien is. Binnen een sobere, maar verfijnde, materialisatie: gevlinderd beton op de vloer, grijs gecementeerd metselwerkwanden en een grijsgroen lattenplafond. Sterker nog dan bij de huisartsenpost in Ruinen dringt zich de vergelijking op met het werk van Dom Hans van der Laan, in het bijzonder zijn huis Naalden in Best.
Eerder leverde De Leeuw een kilometer of drie naar het oosten een ander project op: enkele bijzondere vakantiewoningen bij ‘De Vier Eiken’. Het plangebied is een noord-zuid gerichte strook (landbouw)grond van 80x800m grenzend aan het Holtingerveld, het bekende natuurgebied. Via een experimentele planologische procedure is mogelijk gemaakt hier enkele duurzame ‘ecolodges’ te realiseren op ongeveer 10% van het terrein, de rest is en blijft groen ingericht.
Als een ‘lunet’ -een militaire vooruitgeschoven post- liggen de lodges tegen een bosrand met aan drie zijden kilometers vrij uitzicht. Het pad naar de ‘lodges’ is een ware ‘route architecturale’. Vanaf een kleine parkeerplek met zwerfkeien wandel je door een schapenweide, over een brugje, via een slingerend pad door een donker bos naar de zwarte, houten woningen. Per woning is plek voor maximaal 8 personen. De huisjes zijn opgebouwd uit vijf rechthoekige volumes waarin een terras is opgenomen. Bij de verticale, centrale volume is het de bedoeling dat de houten gevelbekleding zal gaan begroeien. Daarom zijn de planken wat verder uit elkaar geplaatst dan bij de rest van het gebouw en zijn er bakken met klimplanten op het dak geplaatst.
Anders dan bij het introverte huis bij het Zen Centrum is het wonen hier naar buiten gericht. Knap is dat dit gebeurt op een manier waarbij de individuele woningen nauwelijks last hebben van elkaar. De architect vergelijkt het woonconcept met tegelijkertijd ‘wonen tussen de bomen/wonen onder de bomen’, dus beschutting EN uitzicht. Wat een prachtig -kleinschalig- alternatief presenteert De Leeuw hier voor groepen suffe stacaravans of rietgedekte miniboerderijtjes die de naam vakantie’park’ niet waard zijn.
Ogenschijnlijk hebben de natuurlodges en de patiowoning niet zoveel met elkaar te maken. De verbinding is te vinden in het project in Ruinen van enkele jaren geleden waarin alle nu gebruikte thema’s ook al zichtbaar zijn; van inpassing in de context, geslotenheid versus openheid, materialisatie, ruimtelijkheid, etc. De Leeuw onderzoekt zijn eigenzinnige architectuur op een kunstzinnige manier en diept haar door de jaren steeds verder uit.
Martin Groenesteijn, architect en freelance schrijver voor o.a architectenwerk, archined etc.